DÚBIDAS SOBRE AS CONXUGACIÓNS

Algúns verbos galegos presentan alternancia vocálica nalgunhas formas e iso fai dubidar moitas veces a algúns falantes. O problema acostuma darse no presente de indicativo para os verbos da terceira conxugación. Hai que dicir que é moi común e a maioría dos verbos non ofrece dúbidas, pero nalgúns verbos esa alternancia é un pouco especial. É o caso de ferir, mentir, seguir, sentir e servir (e os seus derivados). O presente de indicativo sería sigo, segues, segue, seguimos, seguides, seguen, mentres o imperativo sería sigue, seguide.

O mesmo ocorre con moitos verbos que teñen u na raíz, como subir: subo, sobes, sobe, subimos, subides, soben en presente, e sube, subide en imperativo. Os que se conxugan deste xeito son acudir, bulir (e rebulir), cubrir (descubrir, encubrir, recubrir), cumprir, cuspir, durmir, engulir, fundir ‘render’, fuxir, lucir e derivados (deslucir, entrelucir, relucir, translucir, tremelucir), mulir, muxir, pulir, ruxir, sacudir, subir, sufrir, sumir (consumir e ensumir), tusir, ulir, urdir, xunguir, xurdir.

As formas verbais con alternancia seguen vivas na fala, sobre todo nalgunhas áreas, e podemos escoitar:

             Que ben ole esta flor!

             Se sobes por este camiño, chegas axiña.

             Eses rapaces non calan nin cando dormen.

Algúns falantes senten estrañeza ao ver ou escoitar estas formas, ben pola influencia do castelán, ben pola tendencia a conxugar os verbos da forma máis regular posible, é dicir, a manter sempre unha mesma raíz en todas as formas. Así escoitamos incluso novos infinitivos erróneos como *acoder ou *locer, que se escoitan ás veces nalgúns medios de comunicación e que debemos evitar.

Por último hai que lembrar que pertencen á segunda conxugación verbos como caer (aínda que se escoite moitas veces *caír), converxer, emerxer, encher, erguer, esparexer, fender, ferver, premer (espremer), render, repeler, rexer, toller e xemer.

Hai que lembrar ademais que pertencen á segunda conxugación os seguintes verbos, e sobre todo os seus derivados: bater (abater, combater, debater, rebater), correr (concorrer, decorrer, discorrer, escorrer, incorrer, ocorrer, percorrer, recorrer, socorrer, transcorrer), romper (corromper, interromper, irromper, prorromper) e verter (converter, inverter, perverter, reverter, subverter).